Puszcza Kampinoska ma ogromną rzeszę fanów, którzy doskonale znają każdy jej zakątek. Bliskość Warszawy sprawia, że szczególnie wschodnia część kompleksu leśnego jest często odwiedzana przez spacerowiczów czy rowerzystów. Co jednak w przypadku, kiedy kompletnie nie znamy puszczy i nie mamy ulubionych miejsc na jej terenie? Od czego zacząć? Jak poznać Kampinoski Park Narodowy? Opcją rozszerzoną, na całodzienną wycieczkę, jest wędrówka po Poetyckiej pętli, którą przeszedłem i opisałem. W przypadku braku czasu czy kondycji można skorzystać z wersji minimum. To coś na kształt pierwszej randki i zapoznania z tematem.

Granica

Początki tej niewielkiej wsi sięgają końca XVIII w., kiedy powstała tu osada budników. W budach, czy inaczej majdanach, z tego, co oferował las, mieszkańcy produkowali smołę, popiół i potaż. Dzisiaj Granica to znany i tłumnie odwiedzany punkt w Kampinosie. Krzyżują się w niej szlaki piesze i rowerowe. Dla odwiedzających to miejsce przygotowano obszerny parking. Najlepiej wyjść z niego przez dobrze widoczną bramę, gdzie swój początek ma ścieżka dydaktyczna „Skrajem Puszczy”. Początkowo prowadzi ona szeroką leśną drogą, którą dociera się do kładki przez Olszowieckie Błoto. Kładka ma 160 m długości, na jej końcu znajduje się platforma widokowa. Po drodze mija się wieżę widokową, z której roztacza się widok na rozległe mokradła dookoła.

Dzięki tej kładce można w spokoju (i suchą stopą) wejść w serce kampinoskiej melodii natury wygrywanej szumem drzew, tataraku czy odgłosem łosia pokonującego bagna. Można mieć to szczęście i zobaczyć króla puszczy paradującego dumnym krokiem tuż obok wieży widokowej. Ma ona również tę zaletę, oprócz widoków, że kryje obecność człowieka w tym królestwie roślin i zwierząt.

Wracając kładką na skraj puszczy, ścieżka biegnie dalej w prawo, by po chwili skręcić w lewo. Dochodzimy do obszernej śródleśnej polany, na której znajduje się skansen budownictwa puszczańskiego. Składa się on z trzech zagród i prezentuje dawne budownictwo drewniane spotykane na tych terenach. W skansenie można zobaczyć: Zagrodę Widymajera, Zagrodę Wiejckiej i Zagrodę Połcia. W ich wnętrzach zorganizowane są wystawy dotyczące puszczy.

Ścieżka dydaktyczna skręca w prawo asfaltem, a następnie w lewo. Na turystów czekają tam przystanki: „Warstwy lasu”, „Rośliny runa” i „Brzoza ciemna”. Przy skrzyżowaniu ze szlakiem żółtym znajduje się cmentarz wojenny, na którym pochowano około 800 żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r., a także partyzantów AK, którzy ponieśli śmierć w czasie II wojny światowej. To miejsce pamięci ma kształt orła. Stoi tam pomnik upamiętniający obrońców kraju. Na końcowym fragmencie ścieżki znajdują się przystanki: „Wydma”, „Korony drzew” i „Dawne obejście”.

Na przejście całej ścieżki, długiej na ok. 4 km przeznaczyć trzeba ok. 1 godz. 30 min.

Palmiry

Po dawce wiedzy przyrodniczej zdobytej w Granicy czas na lekcję historii. Nie ma w Puszczy Kampinoskiej bardziej wymownego miejsca opisującego tragizm jak Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry. Otoczony pierścieniem lasu cmentarz przywołuje tragiczne wydarzenia z czasów II wojny światowej, kiedy to naziści dokonali w tym miejscu grupowych egzekucji.

W muzeum mieszącym się obok cmentarza można obejrzeć wystawę ukazującą szeroką panoramę dziejów. Sporo miejsca poświęcono II wojnie światowej, ale nie brakuje też wcześniejszych wydarzeń. Wystawa wyjaśnia znaczenie puszczy w czasie powstania styczniowego czy opowiada historię sosny powstańców z 1853 r., na której Rosjanie wieszali schwytanych Polaków.

Cmentarz i wystawa są miejscami wywołującymi zadumę. Trudno przejść obojętnie wobec bestialskiego odbierania życia drugiemu człowiekowi. Puszcza Kampinoska na przestrzeni wieków była świadkiem wielu tragicznych wydarzeń. Natura stanowi wymowny kontrast dla wydarzeń historycznych.

Granica i Palmiry to miejsca, które dają szerokie spojrzenie na fenomen, jakim jest Puszcza Kampinoska. Dla tych, którzy jej nie znają, odwiedziny w tych miejscach będą świetnym wstępem do lepszego poznania. Każda fascynacja ma swój początek, a w przypadku Kampinoskiego Parku Narodowego Granica i Palmiry to dwa pierwsze akordy pieśni o historii i naturze.